فیلم کفرناحوم؛ یک فیلم اجتماعیِ درخشان از سینمای خاورمیانه
به گزارش وبلاگ مزدا 93، خبرنگاران، بابک زمانی- کفرناحوم (به انگلیسی Capharnaüm) یک فیلم درام لبنانی به نویسندگی، کارگردانی و بازیگری نادین لبکی محصول 2018 است. ستاره فیلم زین الرافعی در نقش زین الحاجی، پسری 12 ساله است که در زاغه ای اطراف بیروت زندگی می نماید. روایت فیلم به صورت فلاشبک (گذشته نمایی) و با تمرکز بر زندگی زین ساخته شده است. کارگردان فیلم نادین لبکی در نقش وکیل زین الحاجی در این فیلم بازی نموده است، فیلم برداری توسط دو فیلم بردار به نام های کریستوفر اون و حیدر ریچاردسون صورت گرفته است که هر دو فیلم بردار از کشور های مختلفی هستند.
این فیلم لبنانی، حکایت پسری ست نوجوان از یک خانواده فقیر که برای امرار معاش و حمایت برادر و خواهرانش، هر روز در خیابان ها کار می نماید. داشتن روحیه حامی در او به شدت چشمگیر است و بزرگترین عشق زندگیش خواهر یازده ساله-اش، سحر می باشد و نگران است که والدینشان از بالغ شدن سحر بویی نبرند چراکه می خواهند در ازای وجه ناچیزی او را به عقد مرد سن و سال داری در بیاورند. با وجود کوشش ها و مقاومت وی، نهایتا سحر را به زور، عروس آن مرد می نمایند. زین، آشفته و دلشکسته از خانه می گریزد و درگیر جریانات جدیدی می گردد.
در این فیلم تعاملات و نقش های اعضای خانواده در کنار معضلات اجتماعی بویژه برای خانواده های محروم، به زیبایی نمایش داده می گردد و از طرفی به نقض حقوق اولیه دختران و زنان نیز اشاره می نماید. مسلما این فیلم زیبا برای علاقه مندان به روانشناسی خانواده، اجتماعی و بچه ها بزهکار، بسیار جذاب خواهد بود.
همه چیز با یک مقدمه گیج نماینده آغاز می گردد که بدون هیچ دلیلی، درام را وارد پیچ و تاب های بیخودی می نماید. یک بچه خشمگین به اسم زین در حال شکایت از خانواده اش است، به خاطر آن که چرا او را به این جهان آورده اند؛ و سخت است که او را سرزنش کنیم، حتی قبل از آن که بخواهیم مدتی را در زندگی روزانه وحشتناک او سپری کنیم. او 12 ساله است، ولی مدارک لازم برای اثبات آن در دسترس نیست، زین - با بازی بازیگر بیروتی یعنی زین الرافعی کسی که شرایط زندگی خودش هم خیلی از این شخصیت دور نیست - به نظر یک کودک بسیار کم سن و سال تر است، ولی حرف زدن او بسیار پخته و بالاتر از سن خودش. او در نقطه ای از فیلم فریاد می زند لعنت به این کشور، فحش دادن های پیاپی او بیشتر از آن که جنبه خندیدن داشته باشد برخاسته از عصبانیت اوست.
اگر فیلم کفرناحوم را برای دیدن انتخاب کردید و گمان می کنید که این فیلم سنت همواره گی سینما را حفظ می نماید تا شما رویاهای تان را درآن ببینید، سخت در اشتباه هستید؛ فیلم کفرناحوم تصویری رئال از زندگیِ امروزه شهروندان خاورمیانه به نمایش می گذارد؛ فیلمی که در بیروت فیلم برداری شد، در محله ای به نام کفرناحوم، تلقی سازنده از معنای این واژه در مصاحبه ای که پس از اکران فیلم داشت، جهنم عنوان شد.
فیلم کفرناحوم، فاصله آرزوهاست با واقعیت، فاصله ایست میانِ آن چه خواستیم و آن چه که هستیم؛ نکته حائز اهمیت در این فیلم قرارگرفتن یک نوجوان به نام زین به عنوان شخصیت محوری ست؛ این زاویه دید از جانب یک نوجوان به جهانی پیرامونی و پرداختن به مسائل دیگران و دیگری انتخابی هوشمندانه بود که فوق العاده تحسین برانگیز است، وقتی با زبانِ این نوجوان با فیلم همراه می شویم ایدئولوژی ها و مکاتب فکری هیچ جایی برای خود نمی یابند و تنها کودکی را داریم که با زبانِ ساده خودش با پدیده های پیرامونی ارتباط گرفته و آن ها را با سوالات و اکت هایش به چالش می کشد.
کفرناحوم ریتم خوبی دارد و حتی از فرصت تیتراژ برای فضاسازی و شناساندنِ بستری که می خواهد از آن استفاده کند بهره می برد، در ابتدای تیتراژ یک نمای هوایی از مخروبه هایی می بینیم که اولین گمان برای مخاطب را ایجاد می نماید که قرار است فیلم در منطقه ای جنگ زده کلید بخورد و زمانی که دوربین از نمای بالای سر به میانه کوچه هایی که به تصویر کشیده می آید، این حدس به خود جامه عمل می پوشاند و جمعی از بچه ها و نوجوانان را می بینیم که با سلاح های خودساخته ظاهرا مشغول بازی هستند، ولی سلاح، حتی از نوع اسبابِ بازیش وسیله ای مفرح و شادی آور نیست و ما این را در ادامه تیتراژ می بینیم که روی دیگر این دویدن ها و بازی کردن ها خشونت و دعوا و اعتیاد است.
دوربین پس از شناساندن این فضا دوباره ارتفاع می گیرد و از فصلِ صفرِ فیلم عبور می کنیم و فصلِ آغازین کفرناحوم آغاز می گردد، جایی که زین در دادگاه به خاطر چاقوکشی در حال محاکمه است؛ در کل فیلم مدت زمانِ کمی دوربین ثابت است و بیشتر اوقات فیلم با دوربینِ روی دست فیلم برداری شده است که به تناسب شرایط حاکم در سکانس ها شدت و حدت حرکت آن تحدید شده.
نادین لبکی کارگردان و نویسنده فیلم در خصوص اهداف ساخت فیلم گفت:
این بچه ها در خاتمه هر روز، هزینه های گزاف کشمکش های ما، جنگ های ما، سیستم های ما و تصمیمات احمقانه ما و دولت ها ما را می پردازند. من احساس می کنم باید در خصوص این مسائل تبادل نظر کنیم. اگر این بچه ها بتوانند حرف هایشان را با ما بزنند، چه خواهند گفت؟ به جامعه ای که آن ها را نادیده گرفته چه خواهند گفت؟
تهیه نماینده فیلم خالد مزنر (همسر نادین لبکی) برای تأمین هزینه های ساخت از وام مسکن خود استفاده کرد. زین الرافعی بازیگر نقش اول که در زمان ساخت فیلم 12 سال دارد، پناهنده ای سوری است که هشت سال در لبنان در زاغه کفرناحوم در اطراف بیروت زندگی نموده است و نام شخصیت اصلی فیلم از نام واقعی او الهام گرفته شده است. بیشتر بازیگران این فیلم تازه کار هستند. سازندگان در شرح دلایل این انتخاب گفتند:
، چون می خواستیم یک کشمکش واقعی را به نمایش بگذاریم
جوایز فیلم کفرناحوم
کفرناحوم فیلمی بود که بسیار خوش درخشید و توانست جایزه های بین المللی بسیاری را از آنِ خود کند. حضور این فیلم در جشنواره کن و همچنین جایزه اسکار، باعث جلق توجه مخاطبین و منتقدین به خود شد.
این فیلم برای رقابت در کسب نخل طلا هفتاد و یکمین جشنواره فیلم کن انتخاب شد که جایزه هیئت داوران جشنواره فیلم کن را از آن خود کرد.
کفرناحوم نامزد دریافت بهترین فیلم خارجی زبان اسکار نیز بوده است.
زین الرافعی بازیگر نقش اول فیلم در جشنواره فیلم نیو مکزیکو عنوان بهترین بازیگر جوان و در جشنواره بین المللی فیلم آنتالیا عنوان بهترین بازیگر را به دست آورد، او همچنین در جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک برای عنوان بهترین اجرای یک بازیگر کاندید شد.
منبع: فرارو